Ο κουρέας της Σεβίλλης (Όπερα)

Δημοφιλής κωμική όπερα (όπερα μπούφα) του Τζοακίνο Ροσίνι σε δύο πράξεις, η πρεμιέρα της οποίας δόθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 1816 στη Ρώμη. Ο πλήρης τίτλος του έργου είναι «Il Barbiere di Siviglia, ossia L’ inutile precauzione» («Ο Κουρέας της Σεβίλης ή Η περιττή προφύλαξη»). Το λιμπρέτο του Τσέζαρε Στερμπίνι βασίζεται στο πρώτο μέρος της ομώνυμης θεατρικής τριλογίας του Πιέρ ντε Μπομαρσέ (1775). Πασίγνωστη και στον πιο αμύητο περί την όπερα είναι η καβατίνα του Φίγκαρο «Largo al factotum».

Η υπόθεση του έργου εκτυλίσσεται στην Σεβίλη του 17ου αιώνα. Ο Φίγκαρο, ο κουρέας της Σεβίλης, βοηθά τον κόμη Αλμαβίβα να κερδίσει την καρδιά της Ροζίνας. Ο μεγαλογιατρός Μπάρτολο, προστάτης και κηδεμόνας της Ροζίνας, την πολιορκεί με τη σειρά του και συνεργάζεται με τον δάσκαλο της μουσικής Μπαζίλιο για να την κερδίσει. Ύστερα, όμως, από διάφορα κωμικά επεισόδια, εξουδετερώνονται και οι δυο από το δίδυμο Φίγκαρο - Αλβαβίβα και η Ροζίνα παντρεύεται τελικά τον Αλμαβίβα μέσα σε γιορταστική ατμόσφαιρα.

Ο 24χρονος Ροσίνι άρχισε να γράφει την όπερα την τελευταία εβδομάδα του Ιανουαρίου του 1816, όταν του παραδόθηκε ολοκληρωμένο το λιμπρέτο. Στις 6 Φεβρουαρίου είχε ήδη συνθέσει την πρώτη πράξη και έως τις 20 Φεβρουαρίου, που δόθηκε η πρώτη παράσταση, είχε ολοκληρώσει τη σύνθεση, αλλά και την ενορχήστρωση του έργου. Σήμερα μοιάζει εξωπραγματικό το γεγονός ότι η σύνθεση ενός τέτοιου έργου ολοκληρώθηκε μέσα σε μόλις 24 μέρες.

Το έργο πρωτοπαρουσιάστηκε με τον τίτλο «Αλμαβίβα ή Η περιττή προφύλαξη» στο θέατρο «Αρτζεντίνα» της Ρώμης και επιφύλασσε δυσάρεστες εκπλήξεις στον Ροσίνι, που είχε αναλάβει και τη διεύθυνση της ορχήστρα. Το κοινό τον αποδοκίμασε έντονα και η παράσταση κατέληξε σε φιάσκο. Τις αποδοκιμασίες ενορχήστρωναν οι οπαδοί του συνθέτη Τζιοβάνι Παϊζιέλο, που είχε συνθέσει τον δικό του «Κουρέα της Σεβίλης» λίγα χρόνια νωρίτερα.

Στις 10 Αυγούστου 1816 η όπερα με τον σημερινό της τίτλο και μικρές αλλαγές ανέβηκε στην Μπολόνια και η διάθεση του κοινού ήταν εντελώς διαφορετική, αφού αποθέωσε τον συνθέτη. Με την πάροδο του χρόνου, «Ο Κουρέας της Σεβίλης» έγινε μία από τις δημοφιλέστερες του λυρικού θεάτρου και στις μέρες μας είναι το ένατο πιο πολυπαιζόμενο έργο του λυρικού θεάτρου, σύμφωνα με τη βάση δεδομένων «Operabase».

Στην Ελλάδα, η όπερα του Ροσίνι πρωτοπαρουσιάστηκε από την Εθνική Λυρική Σκηνή στις 11 Μαρτίου 1942. Νωρίτερα, έχουν αναφερθεί παραστάσεις της στο θέατρο «Σαν Τζάκομο» της Κέρκυρας (1833), στην Αθήνα από θίασο σαλτιμπάγκων (4 Ιουλίου 1837), στο Δημοτικό Θέατρο της Ερμούπολης της Σύρου (1872-73) και στο Φάληρο (1889).